Người ta thường nói: “Không có bữa ăn trưa nào miễn phí” nhưng ở nhiều doanh nghiệp trên toàn cầu, việc cung cấp thức ăn miễn phí tại nơi làm việc đã trở thành phúc lợi được rất nhiều nhân viên yêu thích. Trước làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ, hình thức phúc lợi trợ cấp ăn uống được nâng cấp hiện đại hơn với loại hình phiếu ăn uống điện tử: có giá trị tương đương tiền mặt và sử dụng thông qua ứng dụng điện thoại, rất phù hợp với xu hướng chuyển đổi số phúc lợi trong kỷ nguyên mới.
Sự ra đời “Phiếu ăn uống” và “Phiếu ăn uống điện tử”
Khái niệm “Phiếu ăn uống” được ra đời tại Luân Đôn, nước Anh vào năm 1949 như là một cách để cung cấp những bữa ăn phù hợp với công nhân trong thời gian nghỉ trưa, vì thời gian này quá ngắn, khiến họ không thể về nhà, ăn uống và trở lại làm việc đúng giờ. Từ đó, phiếu ăn uống đã được phát triển tại hơn 40 quốc gia trên thế giới với mục đích chính là “nuôi sống” những người công nhân. Một số công ty ở khu trung tâm, không thể có điều kiện xây dựng nhà ăn, phiếu ăn uống được cho là giải pháp để chăm lo bữa ăn cho những nhân viên giúp họ phục hồi sức khỏe giữa ca và tăng hiệu suất làm việc những giờ kế tiếp.
Thay vì chi trả tiền mặt cho nhân viên để mang đến các phúc lợi về trợ cấp ăn uống, doanh nghiệp hoàn toàn có thể phát hành phiếu ăn bằng cách liên kết với một hoặc nhiều nhà cung cấp dịch vụ ăn uống. Trên thực tế, nhu cầu ăn uống luôn đa dạng và phải được đảm bảo tính an toàn nên việc liên kết trực tiếp với đơn vị cung cấp thức ăn cũng khiến cho nhiều doanh nghiệp tốn kém về nguồn lực. Do đó, các dịch vụ chuyên cung cấp phiếu ăn ra đời. Bên cạnh đó, nhờ có công nghệ tiên tiến, các phiếu ăn này đã được quản lý, phân phối và sử dụng bởi các nền tảng số và ứng dụng di động, tạo nên một khái niệm “phiếu ăn uống điện tử”.
Phiếu ăn uống điện tử chính là xu hướng phúc lợi hiện đại trong giai đoạn mới
Qua thời gian, khái niệm lực lượng lao động - hay người lao động đã không còn giữ thói quen làm việc 8 tiếng từ 9h sáng đến 5h chiều như truyền thống. Người lao động đã trở nên linh hoạt hơn và tùy theo tính chất công việc mà có những nhu cầu được trợ cấp ăn uống để phù hợp riêng dành cho họ. Việc chuyển đổi sang phiếu ăn uống điện tử đã giúp phúc lợi này được linh hoạt hơn bằng cách cho phép người lao động có thể sử dụng bằng nhiều cách: đặt hàng trực tuyến, đến mua về hoặc đến ăn trực tiếp tại nơi cung cấp dịch vụ ăn uống (quán ăn, nhà hàng, quán cà phê…).
Trong thời gian gần đây, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn còn chứa nhiều ẩn số, nhiều doanh nghiệp đã cho phép nhân viên của mình làm việc tại nhà. Có nhiều người cho rằng, việc sử dụng phiếu ăn uống là không khả thi vì nhân viên đã và đang ở nhà rồi, và chả lẽ nhà họ không có thức ăn mà cần phải phát phiếu? Tuy nhiên, lập luận này đã bị bác bỏ vì trên thực tế, dù làm việc tại nhà nhưng nhân viên hoàn toàn không đủ thời gian để nấu ăn và ăn uống với thời gian nghỉ trưa ít ỏi. Do đó, nếu loại bỏ trợ cấp ăn uống bằng việc phát phiếu ăn uống như trước đây có thể còn gây ra phản ứng tiêu cực cho nhân viên.
Nhưng cũng cần phải nói thêm, cũng chính nhờ dịch bệnh lan đi nhanh chóng khi tiếp xúc trực tiếp mà các quá trình chuyển đổi số được thúc đẩy nhanh hơn. Nhân viên dần ưa chuộng những phiếu ăn uống điện tử mà họ có thể sử dụng bằng cách đặt hàng và thanh toán trực tuyến thông qua ứng dụng di động, và nhận được thức ăn giao hàng tận nơi. Trải qua 4 đợt dịch, người đi làm trong nước đã buộc phải thay đổi đáng kể cách làm việc, trong đó tỷ lệ Làm việc tại nhà vẫn là 33%, Làm việc văn phòng là 26% và phổ biến nhất là Làm việc Kết Hợp 41%. Khi được hỏi là: “sau giãn cách, khi không còn buộc phải làm việc tại nhà thì anh chị thích cách thức làm việc nào nhất”, hình thức LÀM VIỆC KẾT HƠP – Hybrid Work – nay làm văn phòng, mai làm từ nhà được người đi làm VN yêu thích nhất với 56% lựa chọn. Chỉ có 40% mong muốn quay lại công sở hoàn toàn. Đáng chú ý là có 4% người đi làm chọn là sẽ nghỉ việc luôn để trở thành lao động tự do, và khi đó, có thể làm việc linh hoạt tại nơi nào họ thích.
Không chỉ thay đổi về cách thức làm việc, mục tiêu nghề nghiệp và mong đợi của người đi làm đối với nhà tuyển dụng cũng như lãnh đạo doanh nghiệp cũng có những thay đổi nhất định. Đối với mục tiêu nghề nghiệp, khảo sát của Anphabe dựa trên hơn 30.000 người đi làm có kinh nghiệm trên toàn quốc cho thấy các tiêu chí ưu tiên có sự chuyển dịch nhẹ về hướng đảm bảo an toàn và phát triển sự nghiệp. Cụ thể, 3 tiêu chí hàng đầu vẫn bao gồm: “Thu nhập đủ sống thoải mái và tiết kiệm được” (59%); “Cân bằng công việc và cuộc sống cá nhân” (59%); “Công việc ổn định, đảm bảo” (57%).
Người lao động thế hệ mới không chỉ thay đổi về thời gian và hình thức làm việc, mà họ còn là những người tiêu dùng tiên phong của thời đại. Họ quen với các tiện ích và sự tiện lợi khi sử dụng những nền tảng kỹ thuật số trong cuộc sống của họ. Việc sử dụng phiếu ăn uống điện tử cũng dựa trên sự tiện lợi để phát triển, không còn là những giấy tờ lỉnh kỉnh và nhiều thủ tục rườm rà bên mình, mà giờ đây tất cả chỉ gói gọn trong một ứng dụng từ chiếc điện thoại thông minh là họ đã có thể dễ dàng sử dụng để có bữa ăn riêng cho mình.
Phiếu ăn uống điện tử Sodexo Meal Pass
Người lao động được lợi “mười phân” thì doanh nghiệp cũng được lợi “vẹn mười”
Xét về khía cạnh chi phí, khi sử dụng phiếu ăn uống hoặc phiếu ăn uống điện tử, doanh nghiệp chắc chắn sẽ giảm được chi phí nhiều hơn so với việc triển khai các trợ cấp ăn uống bằng tiền mặt theo các quy định của Nhà nước.
Liên quan đến trách nhiệm cộng đồng, việc phân phối các phiếu ăn uống cũng mang lại nhiều ý nghĩa về mặt kinh tế. Khi sử dụng dịch vụ của một bên thứ ba về cung cấp thức ăn, doanh nghiệp và người lao động đã gián tiếp tạo ra công việc cho những nhân viên ở lĩnh vực nhà hàng, quán ăn, thậm chí là dịch vụ giao hàng. Điều này là hết sức đáng trân trọng vì trong đại dịch Covid-19, khi mà giao thương mua bán đã bị cắt giảm thì việc tạo ra các hoạt động hỗ trợ kinh tế sẽ rất cần thiết.
Về nội bộ doanh nghiệp, khi mà các phúc lợi về sinh hoạt tại văn phòng làm việc hoặc các phúc lợi khác vốn có của doanh nghiệp như du lịch, dã ngoại, tập gym… đã buộc phải cắt giảm vì yếu tố dịch bệnh, doanh nghiệp cần có những phúc lợi để “bù đắp” cho các nhân viên của mình, giữ vững tinh thần làm việc và giữ chân nhân tài. Vậy, tại sao phúc lợi đó không phải là phiếu ăn uống điện tử?
Có thể thấy rằng, hình thức phiếu ăn uống thực ra là một giải pháp có từ lâu đời và được chứng minh là mang lại nhiều giá trị cho cá nhân và cộng đồng. Dù chuyển mình thành phiếu ăn uống điện tử hoặc một hình thái sản phẩm nào phát triển hơn trong tương lai thì đây cũng chính là giải pháp rất cần thiết dành cho những nhà quản trị lưu tâm tham khảo và sử dụng.
